ในชีวิตประจำวันของเรา มีการใช้เอกสารหรือสัญญาหลายประเภทที่ต้องการการรับรองความถูกต้อง เพื่อให้มั่นใจว่าเอกสารเหล่านั้นได้รับการยอมรับทางกฎหมาย และไม่มีการปลอมแปลงหรือทุจริตต่าง ๆ หนึ่งในบุคคลที่มีบทบาทสำคัญในกระบวนการนี้คือ “โนตารี” หรือ “ผู้รับรองเอกสาร”
ความหมายของโนตารี
โนตารี (Notary) คือ บุคคลที่ได้รับการแต่งตั้งจากรัฐให้ทำหน้าที่เป็นผู้ตรวจสอบเอกสารหรือการดำเนินการทางกฎหมายต่าง ๆ ให้เป็นไปตามข้อกำหนดทางกฎหมาย โดยส่วนใหญ่ทำหน้าที่เกี่ยวกับธุรกรรมทางกฎหมาย เช่น
- การทำสัญญา
- การลงนามในเอกสาร
- การรับรองเอกสารทางการเงิน
ในบางประเทศ เช่น สหรัฐอเมริกา หรือยุโรป โนตารีมีบทบาทเป็นตัวกลางในกระบวนการทำธุรกรรมทางกฎหมาย หรือการดำเนินธุรกิจการเงิน
หน้าที่ของโนตารี
- รับรองลายเซ็น (Notarization of Signature)
- ตรวจสอบตัวตนของผู้ลงนามโดยใช้เอกสารประจำตัว เช่น บัตรประชาชน หนังสือเดินทาง
- ตรวจสอบว่าลงนามโดยสมัครใจ ไม่มีการบังคับขู่เข็ญ
- ประทับตรารับรอง (Notary Seal) เพื่อยืนยันว่าลายเซ็นเป็นของจริง
- รับรองสำเนาเอกสาร (Certified Copy)
- เปรียบเทียบเอกสารสำเนากับต้นฉบับเพื่อตรวจสอบความถูกต้อง
- รับรองว่าสำเนานั้นถูกต้องตรงกับต้นฉบับ
- เป็นพยานในการสาบานหรือปฏิญาณ (Oaths & Affirmations)
- ทำหน้าที่เป็นพยานในกรณีที่ต้องให้คำให้การหรือยืนยันข้อเท็จจริงทางกฎหมาย
- รับรองเอกสารสำหรับใช้ในต่างประเทศ (Apostille & Legalization)
- ทำให้เอกสารมีผลบังคับใช้ในต่างประเทศผ่าน Apostille (การรับรองเอกสารระดับสากล)
- หากประเทศนั้นไม่ได้อยู่ในอนุสัญญา Hague Convention อาจต้องใช้กระบวนการ Legalization (รับรองเอกสารผ่านสถานทูต)
โนตารีในประเทศไทย
ในประเทศไทย ไม่มี โนตารีพับลิก แบบเดียวกับสหรัฐฯ หรือยุโรป แต่มีบุคคลที่ทำหน้าที่คล้ายกันคือ
“ทนายความผู้ทำคำรับรองลายมือชื่อและเอกสาร” (Notarial Services Attorney) ซึ่งได้รับอนุญาตจาก สภาทนายความแห่งประเทศไทย
คุณสมบัติของทนายความผู้ทำคำรับรอง
- เป็นทนายความที่ผ่านหลักสูตร “ทนายความผู้ทำคำรับรองลายมือชื่อและเอกสาร”
- ได้รับใบอนุญาตจากสภาทนายความ
- ไม่มีประวัติการกระทำผิดที่ขาดความซื่อสัตย์
วัตถุประสงค์ของการรับรองโนตารี
- เพื่อพิสูจน์ตัวตนของผู้ลงนาม – ตรวจสอบเอกสารประจำตัว เช่น หนังสือเดินทาง บัตรประชาชน
- เพื่อยืนยันความสมัครใจ – ให้แน่ใจว่าลงนามโดยสมัครใจ ไม่มีการบังคับ
- เพื่อป้องกันการปลอมแปลงเอกสาร – ช่วยตรวจสอบความถูกต้องของเอกสาร
- เพื่อใช้เป็นหลักฐานทางกฎหมาย – เอกสารที่ผ่านการรับรองสามารถใช้เป็นหลักฐานในคดีความ
- เพื่อใช้ทำธุรกรรมระหว่างประเทศ – เช่น สัญญาซื้อขาย หนังสือมอบอำนาจ
- เพื่อให้เอกสารได้รับการยอมรับในต่างประเทศ – ผ่าน Apostille หรือ Legalization
สรุป
โนตารีมีบทบาทสำคัญในการรับรองเอกสารและธุรกรรมทางกฎหมาย เพื่อให้เอกสารมีความน่าเชื่อถือและสามารถใช้ในกระบวนการทางกฎหมายหรือในต่างประเทศได้
ในประเทศไทย ไม่มี โนตารีพับลิก แต่มี “ทนายความผู้ทำคำรับรองลายมือชื่อและเอกสาร” ซึ่งมีบทบาทคล้ายกัน หากต้องการใช้บริการรับรองเอกสาร ควรตรวจสอบว่าทนายความได้รับการขึ้นทะเบียนจาก สภาทนายความ หรือไม่ และหากต้องใช้เอกสารในต่างประเทศ อาจต้องผ่านการรับรองเพิ่มเติมจาก กระทรวงการต่างประเทศ หรือ สถานทูต ของประเทศปลายทาง
เขียนโดย นายธนดล ผลเจิม